Minister moet gevraagde agrarische gegevens openbaar maken aan Omroep Gelderland
In dit artikel:
De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is door de rechtbank Den Haag verplicht om binnen 14 dagen de door Omroep Gelderland opgevraagde gegevens over agrarische bedrijven met vee in Gelderland uit 2023 openbaar te maken. Als de minister dat niet doet, geldt een dwangsom van 50.000 euro per dag, maximaal 1 miljoen euro. De vorderingen van NRC Handelsblad en Follow the Money worden grotendeels afgewezen.
Wat speelde er
- Journalisten van NRC, Follow the Money en Omroep Gelderland dienden in december 2022 en januari 2023 afzonderlijke Woo-verzoeken in voor bedrijfsgegevens van veehouderijen. De minister besloot op 4 mei 2023 tot openbaarmaking; latere besluiten in bezwaar in 2024 bevestigden dat, maar die beslissingen werden begin 2025 ingetrokken.
- De rechtbank Overijssel vernietigde op 10 juli 2025 die intrekking; de minister ging in beroep bij de Raad van State, die die vernietiging op 14 augustus 2025 schorsde pending hoger beroep (zitting 28 augustus 2025; uitspraak nog uitstaand).
- Omroep Gelderland diende op 31 januari 2024 een nieuw Woo-verzoek in voor gegevens over 2020–2023. De minister besloot op 2 juli 2024 om de 2023-gegevens openbaar te maken; omdat daartegen geen bezwaar is aangetekend, werd dat besluit op 13 augustus 2024 onherroepelijk. De minister trok die beslissing op 8 augustus 2025 in, maar de voorzieningenrechter in Gelderland schortte die intrekking op 20 augustus 2025. Daardoor geldt het openbaarmakingsbesluit formeel nog steeds.
De zaak bij de civiele kortgedingrechter
Journalisten vroegen de civiele rechter in kort geding te gelasten dat de minister uitvoering geeft aan de diverse openbaarmakingsbesluiten en daarbij dwangsommen oplegt. De rechtbank oordeelt dat veel van die eisen naar de bestuursrechter moeten, en daarom worden afgewezen. Voor de openbaarmaking van de drie eerdere besluiten die momenteel door de Raad van State zijn geschorst kan de civiele rechter geen uitvoeringsplicht aannemen; die vordering wordt daarom afgewezen.
Verplichting tot verstrekken 2023-gegevens
De rechter legt wél uitvoering op ten aanzien van het besluit over de 2023-gegevens van Omroep Gelderland. Dat besluit was al een jaar onherroepelijk en de intrekking door de minister is geschorst, zodat het nog rechtskracht heeft. De minister erkent formeel niet dat zij moet leveren, maar wilde wachten op de Raad van State-uitspraak en eerst agrariërs informeren; de rechtbank ziet daar geen juridische grond voor. Belangrijke overwegingen waren dat openbaarmaking op grond van de Woo verplicht is, dat betrokken boeren al ruim tevoren op de hoogte zouden zijn gesteld, dat het besluit al lange tijd rechtskracht had en dat openbaarmaking van emissiegegevens van openbaar belang is, onder meer met oog op de aankomende verkiezingen en de beoordeling van stikstofbeleid.
Gevolg
De minister moet de gevraagde 2023-emissiegegevens binnen 14 dagen na betekening van het vonnis aan Omroep Gelderland overhandigen, onder dreiging van de genoemde dwangsom (50.000 euro per dag, max 1 miljoen). De overige vorderingen van de journalisten worden (grotendeels) afgewezen omdat die in de bestuursrechtelijke procedure moeten worden behandeld of omdat de betreffende besluiten door de Raad van State zijn geschorst.
Kort gezegd bevestigt de civiele rechter de verplichting tot openbaarmaking van de specifieke 2023-data voor Omroep Gelderland en legt een forse dwangsom op vanwege uitblijvende nakoming door de minister, terwijl andere verzoeken nog in bestuursrechtelijke procedures lopen.